Emre ERGÜL
Hamas’ın Siyasi Ofis Şefi İsmail Haniye’nin, İran’ın başşehri Tahran’da kaldığı konuta isabet eden füzeyle öldürülmesinin üzerinden iki gün geçti. Haniye için dün İran’da cenaze merasimi düzenlenirken; dünya üç mevzuya odaklandı…
1) Gazze Savaşı, Ortadoğu’da çok ölçekli bir savaşa döner mi?
2) İran, başşehrinde düzenlenen hava saldırısına nasıl müdahale edemedi?
3) İran’ın İsrail’e karşılığı nasıl olacak?
Cenazeyle başlayalım… Haniye için dün Tahran’da bir merasim düzenlendi. Haniye’nin cenaze namazını İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney kıldırdı. Naaş daha sonra, Haneyi’nin 2018 yılından bu yana sürgünde yaşadığı Katar’a götürüldü. Bir merasim de başşehir Doha’da düzenlendi.
Filistin davasının değerli isimlerinden Haniye’nin İran’ın başkentinde, üstelik İhtilal Muhafızları’nın koruduğu bir konutta öldürülmesi, İran’ın güvenlik zaafiyetini ortaya koydu. Mevzuyu manşetine taşıyan önemli Amerikan gazetesi The New York Times, “Saldırı, İran hükümeti için küçük düşürücü bir güvenlik başarısızlığıdır” yorumunu yaptı.
İran tarafındaki sessizliği de tanınmış siyasetçi Ali Ekber Behmaneş ile bir STK lideri olan Ali Vaez bozdu. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın kampanyasının lideri olan Behmaneş, gazeteye verdiği demeçte aşağılandıklarına dikkat çekti: “Bu atak, İran’ın bölgedeki statüsüne atılan büyük bir tokat oldu. Ülkemizi küçük düşürdü, tüm güvenlik aygıtlarımızı baltaladı, istihbaratta önemli boşluklarımız olduğunu gösterdi.”
Uluslararası Kriz Grubu’nun İran Projesi Başkanı Vaez de “Saldırı, İran’ın yeni cumhurbaşkanı için misyondaki birinci gününde büyük bir krize yol açıyor” diye konuştu.
Şimdi gözler Tahran’da…Çünkü Ayetullah Hamaney, Haniye’nin vefatından ötürü kendilerini sorumlu hissettiklerini söyleyip, intikam yemini etti. The New York Times’a nazaran, “İran, İsrail’e direkt füze hücumları düzenleyebilir,” “İsrail’in kuzeyinde akınlar düzenlemesi için Hizbullah’ı sahaya sürebilir” ve/veya “Yemen’deki Husilere verdikleri takviyesi artırıp, Kızıldeniz’deki akınları artırabilir.” Mümkün senaryolarda da savaş evvel Lübnan’a yayılır. Akabinde Kızıldeniz’de güvenliği sağlayan Amerikan deniz kuvvetleri de savaşın içine çekilir…
“İran Cumhurbaşkanı’na görevindeki 10’uncu saatinde bildiri verildi”
The New York Times’a konuşan Amerikalı bir yetkili, İsrail’in Hamas lideri İsmail Haniye’yi öldürmek için bilhassa İran’I seçtiğine dikkat çekti. İşte yetkilinin sıraladığı iki neden:
1-Haniye, Katar’da yaşıyordu. Lakin İsrail, Katar’la ilişkilerinden ötürü suikastı hiçbir vakit bu ülkede düşünmedi. Haniye, öbür Hamas başkanlarının tersine öteki ülkelere ziyaretlerde bulunuyordu. İsrail, onca fırsat varken, İran’ı zora sokmak için 80 ülkeden temsicilerin katıldığı cumhurbaşkankanlığı yemin merasimi seçti.
2-Bir ileti da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’a verildi. Daha cumhurbaşkanlığının 10’uncu saatinde Pezeşkiyan’a ‘İstediğimize istediğimiz yerde ulaşırız’ iletisi verildi. Pezeşkiyan, misyonunun birinci gününü güvenlik toplantılarıyla geçirdi.
Newsweek: Suikast Harris için makûs haber
Dünyaca ünlü Newsweek dergisi, İsmail Haniye suikastının Demokratlar’ın lider adayı Kamala Harris üzerindeki tesirini kaleme aldı. Dergiye nazaran, Harris bugüne kadar İsrail’e dayanak vermekle Filistinlilere sempati duymak ortasında ince bir siyaset yapıyordu. “Son 9 ayda Gazze’de yaşananlar yıkıcı; meyyit çocukların ve güvenlik için kaçan, bazen ikinci, üçüncü yahut dördüncü kere yerlerinden edilen çaresiz, aç insanların görüntüleri… Acılara sessiz kalmayacağım” diyen Harris’in suikast sonrası ABD’deki İsrail destekçilerinden baskı göreceği düşünülüyor.