Etiket arşivi: Duyu

‘Huzursuz, stresli, hiperaktif çocuklar’: Uzmanlar duyu bütünleme bozukluğunu işaret ediyor

PrizmaBetim, , ,

Çocuğunuz gün içinde stresli, huzursuz, hiperaktifse uzmanlar çocuğunuzun duyusal bütünleme bozukluğu (sensory processing disorder) sorunu yaşıyor olabileceğini söylüyor.

Çocuklar, belirli seslere veya yiyecek dokularına karşı yoğun tepkiler verebilir veya birileri onlara dokunduğunda sinirlenebilirler. Banyo zamanı, giyinme, akşam yemeği yeme gibi gündelik rutinlerde bile huzursuz, stresli veya hiperaktif bir şekilde davranmaları çocuğun şımarık ya da kaba olduğu anlamına gelmez.

İspanya Çocuk ve Ergen Mesleki Terapistler Derneği’nden Patricia Jovellar Isiegas, bu durumun aslında çocuklarda duyusal bilgileri işlemede sorun yaşadıklarına işaret olabileceğini söylüyor. The Conversation’da yayınlanan yazısına göre, çocukların beyinlerinin aldıkları bilgileri özümsemekte ve anlamakta zorluk çekmesi, çocuğun dışarıdan stresli veya hiperaktif bir şekilde görünmesine neden olabilir.

5 değil, 8 duyu organı

Duyusal bütünleme, sinir sisteminin sekiz duyudan gelen bilgileri nasıl işlediğini ifade eder. Temel beş duyu organı olan dokunma, tat, koku, görme, sese ek olarak insanların çevre ve bedenindeki hareketlere karşı farkındalıkta önemli rol oynayan üç duyu organı daha olduğu belirtiliyor.

Bunlar; vestibüler (denge ve uzaysal oryantasyon duyusuyla ilişkili, motor koordinasyon ve denge duyusuna liderlik eder), propriosepsiyon (bedenin hareketini, eylemini ve pozisyonunu algılama) ve interosepsiyon (açlık, susuzluk veya yorgunluk gibi bedenin içinden gelen sinyaller).

Bu duyu organları, insanın hem bedenin dışından hem de içinden gelen sürekli bir duyusal uyarı akışı sağlıyor. Peki bu düzgün çalışmadığında ne oluyor?

Duyu bütünleme nedir ?

Duyusal modülasyon bozukluğu (SPD) adı verilen rahatsızlığı olan çocuklar, alınan duyusal uyaranın yoğunluğu ve doğasıyla uyuşmayan davranışlar sergileyebilir. Bu davranışlar şu şekilde sınıflandırılabilir:

Aşırı duyarlılık: Normalden daha yoğun veya daha uzun süren tepkiler. Örneğin, diş fırçasını hoş olmayan bir uyaran olarak gördükleri için dişlerini fırçalamada zorluk çeken çocuklar.
Hipo duyarlılık: Beklenenden daha az yoğun veya daha yavaş, hatta hiç olmayan tepkiler. Bu, yemek saatlerinde farkına bile varmadan yüzlerine ve ellerine çok fazla yiyecek bulaşan çocukları içerebiliyor.
Duyusal arama: Belirli bir tür duyusal uyarıma yönelik yoğun arzu ve bu arzuyu tatmin etmek için aktif davranış. Çocuklarda, bu genellikle bedensel duyumlardır ve sürekli olarak dudaklarındaki veya parmaklarındaki deriyi, giysilerini veya diğer nesneleri ısırmayı içerebilir.

Uzmanlar, çocuğunuz da duyusal sorunlar olabileceğini düşünüyorsanız veya herhangi bir şüpheniz varsa, ilgili doktorlara görünmenizi tavsiye ediyor.

Duyusal bütünleme bozukluğu, eski adıyla duyusal bütünleşme disfonksiyonu (SPD) kavramı, 1970’lerde mesleki terapist ve Eğitim Psikolojisi Doktoru Anne Jean Ayres tarafından yürütülen araştırmalara dayanıyor. Sürekli devam eden araştırmalar sayesinde gelişmeye devam ediyor.