Bütüncül uyku yaklaşımı bebek veya çocuğu içinde bulunduğu fiziksel ve sosyal çevre ile birlikte değerlendiren kapsayıcı bir modeldir. Bu modelde bebek veya çocuğun uykusuna olumlu ya da olumsuz etki edebilecek onlarca faktör bir arada değerlendirilir.

Çocukluk çağında uykuya etki eden faktörler yaş gruplarına göre değişkenlik gösterebilir. Tüm yaş gruplarında etkili ortak faktörler:

Uyunan oda ve yatağın fiziksel özellikleri, bebek ya da çocuğun kıyafetleri

• Uyku kıyafetleri

• Bebek veya çocuğun nerede uyuduğu (ebeveyn yanı, ebeveyn odasında kendi yatağı, kendi odası gibi)

• Uyunan odanın ısısı, nemi, havalandırma durumu

• Uyku ortamının ışık alma düzeyi

• Bebek veya çocuk yatağının oda içindeki konumu

• Yatağın konfor ve güvenliği

Ebeveyne ait özellikler

• Annenin fiziksel ve ruhsal sağlığı

• Özellikle anne olmak üzere ebeveyn mizacı

• Ebeveyn tutumları

• Ebeveynin duygusal zindeliği

• Başta anne ve baba arasında olmak üzere aile içi iletişim ve ilişkiler

• Annenin çalışma durumu ve fiziksel iş yükü

• Annenin sosyal destek alabilme düzeyi

• Bakım verenlerin uyku konusunda tutarlılık ve kararlılık düzeyi

Bebek veya çocuğa ait faktörler

• Yaş ve gelişim düzeyi

• Fiziksel sağlık

• Duyusal gelişim ve duyu profili

• Bağlanma modeli (güvenli, güvensiz, kaçınmacı)

• Biyolojik ritim

• Algı ve öğrenme becerisi

• Mizaç

• Duyguları düzenleyebilme ve kendini sakinleştirebilme (regülasyon) becerisi

• Beslenme durumu

• Duygusal zindelik

• Daha önceki uyku alışkanlıkları ve deneyimleri

Diğer faktörler:

• Hastalıklar

• Seyahatler

• Sosyoekonomik sorunlar

• Kayıplar

• Yeni bir kardeşin doğumu

• Taşınma

• Çocuk ve ailenin hayatını etkileyen diğer faktörler

Uyku bir bilimdir ve uykunun da bir matematiği vardır.

Uyku zorluğu yaşayan çocuklar sıklıkla bu faktörlerden bir ya da daha fazlasında sorun yaşamaktadır.

Tüm bu nedenler göz önünde bulundurulmadan yapılacak değerlendirmeler ve davranış temelli uyku eğitimleri hata ve başarısızlığa açık olacaktır.

Çözüm, çocuk özelinde yapılacak ayrıntılı değerlendirme ve çocuk ve ailenin dinamiklerine uygun aşamalı bir uyku planı ile mümkünüdür.